Vincent van Gogh produced at least 35 self-portraits while living in Paris. A mega narcissist? The truth's far less sensational. Dear Vincent couldn't afford to pay models to pose for him. So he improved his portrait-painting skills using oil paints, canvas, and a mirror. After almost three dozen variations on his lone model, broke Vincent had thought himself to paint portraits rather well, wouldn't you agree?
The cliché of the struggling artist is one that keeps delivering on its dreadful promise. Social media's perpetually open-door to everyone everywhere every second may lessen the challenge an upcoming artist faces in finding an audience. But Instagram wasn't around in the late-1800s when Leendert Spaander bought a tavern in Volendam, a quaint fishing hamlet northeast of Amsterdam.
Today's Volendam welcomes droves of visitors eager to experience its Palingsound (shoutouts to The Cats, Anny Schilder, Jan Smit, and Nick & Simon), cheese & wooden shoe factories, and legendary seafood. But when Leendert and his wife Aaltje Kout opened the doors of Hotel Spaander in 1881, all of these 'industries' were only taking root. Their little pub & inn on Volendam's harbourfront catered mostly to fisherfolk and tradespeople. Then a new clientele started showing up.
Volendam at the time offered a multitude of picturesque landscapes of real life. Rows of pretty wooden houses, sailboats and fishing vessels ambling along, daily goings-on of villagers, the breathtaking sea, and that unique natural light reserved for those lucky spots where the ocean meets the shore - this was everyday life in the key of Volendam. The magnetic pull of so much free visual beauty naturally attracted that category most desperate for this flavor of gratis aesthetics - the struggling artist.
Volendam's varied vistas became an irresistible siren song drawing in painters from across Europe and even the Americas, a miracle considering most of them could barely afford brushes, paints and canvases! The far-flung artists arriving in the village were spoiled for choice regarding cost-free sceneries to paint. But they faced a very different reality when it came to eating and sleeping in Volendam. With scant funds to support their passion/occupation, paying rack rate for room & board was out of the question. So it was serendipitous that an innkeeper who spoke German, French, English, and Dutch, happened to also love art and the artists who plied that merciless trade.
Leendert Spaander's deep appreciation for art formed the basis of an entrepreneurial decision he made that, to him, justified offering beds and food to guests who couldn't afford either. This impulsive move would end up impacting the lives of his wife, seven daughters and Leendert himself, and leave a permanent legacy for his descendants, the city of Volendam, and arguably, The Netherlands.
Leendert's barter with every artist walking through the doors of Hotel Spaander looked like this: in return for a free bed, breakfast and beyond, the artist would pay the house in a painting. Some artists were too poor to even afford a linen canvas to print the innkeeper's payment on! Leendert threw in an extra incentive in their deal - the walls, doors or any part of his hotel that wouldn't fit in a suitcase could be used as a canvas to paint on.
Leendert's extremely flexible art-as-currency approach could quite easily have turned Hotel Spaander into an interior design nightmare (and business failure!). But as fate would have it, some of those who took Leendert up on his offer helped create, arguably, one of the biggest coups in art collection history.
Over the next decade, the walls of Hotel Spaander started getting filled (and painted on) with all sorts of paintings. While many of those who enjoyed the hotel's free hospitality disappeared into art oblivion, some ended up doing pretty well for themselves like Pierre-Auguste Renoir, Paul Signac, Georges Seurat, Otto Piltz, and Tom Browne. Over time, Leendert and his kin became one of the most significant art collectors in the region with over 1,200 works displayed in Hotel Spaander at one point including creations of masters.
As the village grew into an artist retreat, streets in Volendam started featuring painter's names. Heringstraat, Augustin Hanicottestraat, and Willem Woutersstraat are testaments to Leendert and Aaltje's passion for the arts, and the passion three of their seven daughters had for artists as Pauline Spaander married German Georg Hering, Trinette Spaander, the Frenchman Augustin Hanicotte, and Conny Spaander went Dutch to wed Wilm Wouters! Leendert's love for art eventually translated into art being in the Spaander family's very bloodline!
As its reputation grew over the last century, Hotel Spaander attracted an endless stream of celebrities. Its guest log features politicians, the glitterati, athletes, business luminaries, and people from all corners of the world. Elizabeth Taylor, Clark Gable, Douglas Fairbanks, Walt Disney, Maurice Chevalier, Julio Iglesias, Anna Pavlova, Edward Grieg, King Wilhelm of Germany, Anthony Eden, Andrew Carnegie, Muhammad Ali and contemporary British artist Damien Hirst are just some of the many famous people who have enjoyed a stay at the art gallery that happened to also be a hotel. Despite its legacy and role as a benefactor of artists both great and small, and its multitude of fans from all walks of life, Hotel Spaander could not survive Covid-19's resulting financial crisis in 2020. The silver lining in this dark cloud looming over Volendam is that the hotel's art collection has mostly remained intact.
Investing in a hotel is complicated, expensive and risky. So the future of Hotel Spaander remains unknown at the time of writing this blog. Considering the heritage and history pouring out from every pore of this monument to art, I'm sure every Volendammer (and a whole lot more) are all making a singular wish that another Leendert Spaander shows up soon to open the doors of Hotel Spaander again. And maybe even continue its role as a sanctuary for artists to live, love, and create whilst in the pretty harbour village of Volendam.
"Volendam zonder Spaander is geen Volendam."
Piet Jonk, employee of Hotel Spaander for over 15 years
Discover:
Volendam
- & -
Meesterwerken waren de 19e eeuwse bitcoins
Vincent van Gogh maakte tijdens zijn verblijf in Parijs minstens 35 zelfportretten. Noemen we hem dan een narcist? De waarheid is veel minder spannend. Arme Vincent kon het zich namelijk niet veroorloven om modellen te betalen die voor hem wilden poseren. Zo doende verbeterde hij zijn portret schildervaardigheden met olieverf, canvas en een spiegel. Na vele variaties van zichzelf geschilderd te hebben, bleek dat Vincent vrij goed portretten kon schilderen, niet waar?
Het is een waar cliché. De arme kunstenaar wil, ondanks slechte omstandigheden, ongeremd zijn passie blijven uitoefenen. De komst van sociale media maakt het vandaag de dag voorop komende artiesten gemakkelijker om een publiek te vinden. Maar in het einde van de 19e eeuw was er nog geen Instagram, toen Leendert Spaander een herberg kocht in Volendam, een schilderachtig vissersdorpje ten noordoosten van Amsterdam.
Tegenwoordig verwelkomt Volendam veel bezoekers voor zijn Palingsound (shoutouts naar The Cats, Anny Schilder, Jan Smit en Nick & Simon), kaas- en klompenboerderijen en de lekkerste vis. Toen Leendert en zijn vrouw Aaltje Kout in 1881 de deuren van Hotel Spaander openden, begonnen al deze 'attracties' pas wortel te schieten. Hun kleine pub en herberg aan de haven van Volendam richtten zich voornamelijk op vissers en handelaren. Na verloop van tijd begon een nieuwe klantenkring te verschijnen.
Volendam bood destijds veel schilderwaardige landschappen van ‘het echte leven’. Rijen van prachtige houten huizen, zeilboten en vissersschepen die langs voeren, het dagelijkse leven van dorpelingen, de adembenemende zee en het unieke natuurlijke licht aan het water - dit was het dagelijkse leven aan de haven van Volendam. De bijzondere aantrekkingskracht van al deze schoonheid voor het oog trok natuurlijk die categorie aan, die het meest wanhopig op zoek was naar deze smaak van gratis esthetiek - de kunstenaar zonder geld.
De gevarieerde taferelen van Volendam werden een film van schilderijen door schilders uit heel Europa en zelfs Amerika. De meesten van hen konden nauwelijks penselen, verf en doeken betalen. Hierdoor konden de nieuwsgierige kunstenaars die in het dorp aankwamen nogal bedakken, Zij hadden ontzettend veel keuze wat betreft landschappen, maar een plek om te eten en slapen daarentegen was niet zo vanzelfsprekend. Met weinig geld om hun passie te veroorloven gingen zij wanhopig op zoek naar een verblijf in het prachtige Volendam. De kunstenaars hadden geluk dat de eigenaar van een herberg - die Duits, Frans, Engels en Nederlands sprak - toevallig ook dol was op schilderijen.
De waardering van Leendert Spaander voor kunst vormde de basis van een ondernemende beslissing die hij nam. Hij bood bedden en eten aan gasten die dit niet konden betalen in ruilvoor een schilderij. Deze impulsieve stap zou veel impact hebben op het leven van zijn vrouw, zeven dochters en Leendert zelf. Hiermee liet hij een blijvende erfenis en waardevolle geschiedenis achter voor zijn nakomelingen, het dorp Volendam en misschien wel Nederland.
Sommige kunstenaars waren te arm om zelfs maar een doek te kopen. Ook hier had Leendert een oplossing voor - de muren, deuren of een ander deel van zijn hotel dat niet in een koffer zou passen, mochten gebruikt worden als canvas om op te schilderen. Deze aanpak van Leendert had Hotel Spaander vrij gemakkelijk in een nachtmerrie van een interieurontwerp (en zakelijke mislukking) kunnen veranderen, maar niets was minder waar. Op deze manier creëerde Leendert een adembenemende kunstcollectie en een uiterst bijzonder interieur van Hotel Spaander.
In de jaren hierna vulden de muren van de herberg zich met het werk van menig professionele kunstenaar. Terwijl veel van de bedakkers die van Leendert’s gastvrijheid hebben genoten vergeten zijn, hebben sommigen uiteindelijk wereldwijde erkenning gekregen, zoals Pierre-Auguste Renoir, Paul Signac, Georges Seurat, Otto Piltz en Tom Browne. In de loop van tijd werden Leendert en zijn familie een van de belangrijkste kunstverzamelaars in de regio met meer dan 1.200 werken die ooit in Hotel Spaander te zien waren, waaronder de creaties van deze meesters.
Toen het dorp uitgroeide tot een toevluchtsoord voor kunstenaars, begonnen straten in Volendam schildersnamen te krijgen. De Georg Heringstraat, Augustin Hanicottestraat enWillem Woutersstraat zijn getuigen van Leendert en Aaltje's passie voor kunst. Drie van hun zeven dochters trouwden met kunstenaars. Pauline Spaander trouwde met de Duitser Georg Hering, Trinette Spaander met de Fransman Augustin Hanicotte en Conny Spaander was dol op de Nederlander Willem Wouters. Leendert’s liefde voor kunst vertaalde zich uiteindelijk in de bloedlijn van de familie Spaander.
Het hotel kreeg wereldwijd erkenning en trok eindeloos veel beroemdheden aan. Het gastenboek bevat politici, filmsterren, atleten, zakenlui en mensen uit alle hoeken van de wereld. Elizabeth Taylor, Clark Gable, Douglas Fairbanks, Walt Disney, Maurice Chevalier, Julio Iglesias, Anna Pavlova, Edward Grieg, Koning Wilhelm van Duitsland, Anthony Eden, Andrew Carnegie, Muhammad Ali en de hedendaagse Britse kunstenaar Damien Hirst zijn slechts enkele van de vele beroemdheden die hebben genoten van een verblijf in dit kunstzinnige hotel. Ondanks zijn geweldige kunstcollectie en rijke geschiedenis, heeft Hotel Spaander de financiële crisis van Covid-19 in 2020 helaas niet kunnen overleven. Gelukkig is de kunstcollectie van het hotel intact gebleven en staat het monumentale gebouw aan de haven van Volendam er nog prachtig bij.
Investeren in een hotel is ingewikkeld, duur en riskant. De toekomst van Hotel Spaander is nog onzeker op het moment dat wij deze blog schrijven. Gezien het erfgoed en de kunstgeschiedenis die dit monument ademt, weten wij zeker dat de mensen uit Volendam (en nog veel meer) allemaal een bijzondere wens hebben dat er binnenkort een nieuwe Leendert Spaander in Volendam verschijnt om de deuren te openen van Hotel Spaander. Hoe geweldig zou het zijn als zij zelfs doorgaan met de rol als een toevluchtsoord voor kunstenaars om hun passie voor kunst op canvas te toveren tijdens een overnachting in het prachtige Volendam.
